Grote online platformen moeten sinds vorige week aan strengere regels gaan voldoen. Dit is onderdeel van de Digital Services Act (DSA) van de Europese Commissie. In dit artikel vind je zes vragen en antwoorden over wat deze nieuwe wet inhoudt en wat gebruikers van online platformen hiervan gaan merken.
Europese Commissie neemt eerste besluiten Digital Services Act om online platformen te reguleren
29-08-2023
Waarom is de Digital Services Act bedacht?
Met deze wet wil de Europese Commissie meer grip krijgen op het doen en laten van grote tech bedrijven en wat gebruikers online te zien krijgen. Zo moeten gebruikers, met name minderjarigen, en hun rechten ook online beter beschermd worden.
Wat houdt de Digital Services Act in?
De wet legt uitgebreide verplichtingen op aan online platformen om 1) schadelijke en illegale inhoud aan te pakken en 2) andere maatschappelijke online risico's zoals desinformatie en risico's voor de mentale gezondheid van gebruikers tegen te gaan. De wet eist ook een betere bescherming van gebruikersrechten en verplicht digitale platformen om hierover transparanter te zijn en verantwoording af te leggen.
Voor welke platformen gelden deze strengere regels?
Deze nieuwe regels zijn van toepassing op tech bedrijven met minimaal 45 miljoen maandelijkse actieve gebruikers in Europa. Het gaat hierbij om allerlei digitale diensten die consumenten kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld het versturen van berichten en uitwisselen van bestanden, maar ook online winkelen, video’s streamen, en informatie opzoeken. Denk aan bekende platformen zoals Alibaba, AliExpress, Amazon, AppStore, Bing, Facebook, Google Play, Google Search, Instagram, TikTok, X (voorheen Twitter), Wikipedia, YouTube, Zalando en anderen. Niet alleen social media dus, maar diverse digitale diensten. In totaal moeten nu 17 platformen en 2 online zoekmachines aan deze strengere regels voldoen.
Wat verandert er voor gebruikers van de platformen?
Een deel van de veranderingen zullen gebruikers gaan merken, maar een deel ook niet.
- Meer gebruikers “empowerment”: Gebruikers moeten duidelijke informatie krijgen over waarom bepaalde informatie aan hen wordt aanbevolen en hebben het recht om zich af te melden voor aanbevelingssystemen op basis van profilering. Het melden van illegale inhoud wordt eenvoudiger en platformen moeten dergelijke meldingen zorgvuldig verwerken.
- Bescherming van minderjarigen: Platformen moeten hun systemen herontwerpen om de privacy, veiligheid en bescherming van minderjarigen te waarborgen. Gepersonaliseerde reclame voor kinderen is niet langer toegestaan.
- Beter toezicht op inhoud en desinformatie: Platformen moeten maatregelen nemen om risico's met betrekking tot de verspreiding van illegale inhoud en desinformatie aan te pakken. Er moeten duidelijke voorwaarden zijn en deze moeten nauwgezet worden nageleefd. Gebruikers moeten in staat zijn om illegale inhoud te markeren en platformen moeten snel handelen op meldingen.
- Transparantie en verantwoording: Platformen moeten hun risicobeoordelingen en naleving van alle DSA-verplichtingen extern en onafhankelijk laten auditen. Ze moeten transparantierapporten publiceren over inhoudsmoderatiebeslissingen en risicobeheer.
Wie houdt toezicht op de uitvoering en voortgang van de Digital Services Act?
De wet geldt voor platformen en zoekmachines met Europese gebruikers. De Europese Commissie houdt vanaf 25 augustus 2023 toezicht op naleving van de Digital Services Act door de grootste online platformen en zoekmachines. De bedrijven betalen zelf via een heffing voor dit toezicht. Deze Commissie werkt nauw samen met de Digitale Diensten Coördinatoren van de Digital Services Act. Dit zijn nationale autoriteiten, en verantwoordelijk voor het toezicht op kleinere platformen en zoekmachines.
Als deze allergrootste platformen en zoekmachines niet voldoen aan de opgelegde regels van de Digital Services Act, kunnen door de Europese Commissie boetes worden opgelegd tot 6% van hun jaaromzet wereldwijd of dwangsommen tot 5% van hun gemiddelde dagelijkse inkomsten.
Hoe zit het met deze kleinere platforms en zoekmachines, hoeven die niet te voldoen aan de Digital Services Act?
De Digital Services Act geldt vanaf februari 2024 ook voor andere online diensten en platforms. Het gaat hierbij om in Nederland en Europa veel gebruikte onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, zoekmachines, cloudaanbieders, internetproviders en platforms om content te delen zoals videoplatforms en online reis- en accommodatieplatforms.
Onlinemarktplaatsen moeten bijvoorbeeld meer informatie inwinnen én publiceren over de bedrijven (handelaren) op hun platform. Ook moeten digitale diensten onder andere de regels voor het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts uitgebreider uitleggen aan gebruikers.
