Een kwart van de ouders van 0- en 1-jarigen geeft aan dat hun kind minstens 2 uur per dag aan beeldschermen besteedt. Gemiddeld besteden jonge kinderen tot en met 6 jaar 100 minuten per dag aan digitale media, met name op tablet, telefoon of televisiescherm. Dat blijkt uit het jaarlijkse Iene Miene Media-onderzoek van Netwerk Mediawijsheid, in aanloop naar de Media Ukkie Dagen 2023. Samen met onderzoekers van het Trimbosinstituut en hogeschool Windesheim werd dit jaar specifiek gekeken naar de rol van mediagebruik en andere activiteiten in relatie tot zit-, lig- en beweeggedrag van kinderen van 0 t/m 6 jaar. En de rol die ouders hierin spelen.
Meer schermtijd dan officiële normen voorschrijven
De huidige schermtijd onder jonge kinderen blijkt aanzienlijk meer dan de richtlijnen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) voorschrijven. Volgens de WHO-norm zouden kinderen tot 2 jaar namelijk geen schermtijd moeten hebben en kinderen tot 5 jaar maximaal één uur per dag. Uit het onderzoek blijkt ook dat digitaal mediagebruik vaak samengaat met stilzitten en dat dit toeneemt als kinderen ouder worden.
Die ontwikkelingen zijn zorgelijk, zegt onderzoeker lector Peter Nikken van hogeschool Windesheim, “want overmatig gebruik van digitale media en te weinig beweging op jonge leeftijd kan slaap en taalontwikkeling negatief beïnvloeden en overgewicht en bijziendheid in de hand werken.”
"Het is belangrijk dat ouders hun kinderen helpen een goede balans te maken tussen stilzitten en bewegen, ook als ze gebruikmaken van digitale media."
Tegelijkertijd kunnen kinderen ook baat hebben bij het gebruik van digitale media, door dit te combineren met activiteiten. Zoals het vinden van ontspanning en contact met anderen. “Sommige digitale media-activiteiten stimuleren beweging en sommige kinderen zijn van nature meer actief,” zegt wetenschappelijk onderzoeker Anouk Tuinman van het Trimbos Instituut. Alleen, “hoe ouder kinderen worden, hoe minder ze dingen in beweging doen, terwijl beweging juist essentieel is voor een goede ontwikkeling en gezondheid. Daarom is het belangrijk dat ouders hun kinderen helpen een goede balans te maken tussen stilzitten en bewegen, ook als ze gebruikmaken van digitale media.”
Digitaal in balans
Hoe vaak en op welke manier jonge kinderen media gebruiken, daar spelen hun ouders een sleutelrol in. Ouders die meededen aan het onderzoek gaven aan dat redenen om hun kind media te laten gebruiken met name rust-gerelateerd zijn. 80% van de ondervraagde ouders wil hun kind zo een rustmoment of een moment voor zichzelf geven. Ongeveer de helft van de ouders hecht daarnaast belang aan het creëren van een rustmoment voor zichzelf door voor hun kind een filmpje of liedje aan te zetten.
Onderzoekers adviseren ouders om het goede voorbeeld te geven, als het aankomt op bewegen maar ook het gebruik van digitale media. Dat begint met de eigen schermtijd en het beperken van mediagebruik in de aanwezigheid van het kind. Bijvoorbeeld door niet continu je telefoon te checken. Daarnaast is het advies aan ouders om samen met hun kind van media gebruik te maken. Denk aan het kijken van filmpjes op YouTube of spelen van een spelletje, maar ook dansen op liedjes of het doen van kinderyoga. En denk ook aan het voeren van gesprekken, luisteren naar wat kinderen zien en oppikken, dingen uitleggen en samen nadenken over of iets in de media echt of nep is. De boodschap daarbij is: hoe vroeger je je kinderen mediawijs maakt, hoe meer profijt ze ervan zullen hebben in de rest van hun leven.
Sinds 2012 meet Netwerk Media Wijsheid met het Iene Miene Media-onderzoek jaarlijks het mediagebruik onder jonge kinderen. Met dit verdiepende onderzoek werd het startschot gegeven van de Media Ukkie Dagen 2023. Binnen het thema Balans: bewegen met media worden overal in het land meer dan 150 on- en offline activiteiten georganiseerd. Nieuwsgierig naar het hele onderzoek? Klik hier*
*Door op de link te klikken, word je naar de website in de link gestuurd. De link opent automatisch in een nieuw tabblad.
