Wat is malware?

Met behulp van deze tips en adviezen bescherm je je computer, smartphone of tablet zo goed mogelijk tegen malware:

• Let op als je een app wilt downloaden. Download alleen apps in een officiële appstore, zoals de Apple App Store en Google Play Store. In deze stores zijn er diverse gratis en betaalde virusscanners verkrijgbaar. Een virusscanner checkt elke app die je installeert en geeft je een waarschuwing als de app kwaadaardig is. Wel moet je ook als je een virusscanner gebruikt nog steeds zelf opletten bij het downloaden van apps.
  Lees de voorwaarden van de app goed om te kijken tot welke informatie en functionaliteiten je de app toegang geeft. Zo kunnen apps toegang vragen tot je contacten, berichten, foto's, camera, locatie en microfoon. Vraag je bij een app kritisch af welke gegevens of functionaliteiten een app wel of niet nodig heeft om te kunnen werken. Deze toegang kun je achteraf altijd wijzigen in het menu van de app en je mobiele apparaat.
• Klik niet zomaar op links in e-mails en tekstberichten.
• Verwijder verdachte e-mails en tekstberichten meteen.
• Log altijd uit als je op een website een betaling hebt gedaan. Sla ook nooit je gebruikersnaam en wachtwoord op in de mobiele browser. (Je kan wel een wachtwoordmanager gebruiken).
• Update je mobiele besturingssysteem en apps zodra er een update beschikbaar is. Of stel in dat je computer automatisch updates doet.
• Maak gebruik van een virusscanner en zorg dat deze up-to-date is.
• Installeer geen illegale software en download niks vanaf onbetrouwbare websites.
• Schakel wifi en bluetooth uit als je dit niet gebruikt.
• Stuur niet zomaar persoonsgegevens door als hier in een e-mail of tekstbericht om wordt gevraagd.
• Maak regelmatig een back-up van je bestanden.
• Maak gebruik van een VPN, vooral als je op een openbaar wifi-netwerk zit.

Lees ook de factsheet 'Mobiele malware - tips en adviezen die u helpen om uzelf te beschermen' .

Als je apparaat malware heeft, werkt hij vaak niet meer zoals het moet. Het kan de kenmerken hieronder bevatten:

• Je computer is merkbaar trager en loopt vaker vast, bijvoorbeeld om de paar minuten, en start daarna opnieuw op.
• Je krijgt waarschuwingen van vrienden of collega’s dat je vreemde e-mails naar hen stuurt, bijvoorbeeld met reclame.
• Er komen veel reclame pop-ups op je scherm waar je niet om gevraagd hebt.
• Je hebt ineens geen toegang meer tot bepaalde bestanden of de hele computer.
• Je firewall of virusscanner wordt soms automatisch uitgeschakeld.
• Er zijn zonder dat je het weet bestanden op je computer opgeslagen die je niet kent.
• Op het bureaublad bevinden zich nieuwe iconen die je niet zelf geplaatst hebt.
• Je startpagina van het internet is gewijzigd naar een vreemde pagina die je niet ingesteld hebt.
• Als je een verkeerde URL intoetst komt je telkens op dezelfde, vaak commerciële, website terecht.
• Er bevindt zich een nieuwe werkbalk in je browser waar je niet om gevraagd hebt en die zich moeilijk laat verwijderen.

Als je weet - of vermoedt - dat je malware op je apparaat hebt, zijn er een aantal dingen die je kunt doen. Lees de vraag: Hoe verwijder ik malware?

Spyware is een malware die de activiteiten op je computer, smartphone of tablet ‘bespioneert’ en registreert, zonder dat je het doorhebt. Deze informatie wordt doorgestuurd naar een externe partij. Het doel is meestal om geld te verkrijgen, vaak door identiteitsfraude.

De naam spyware komt van het Engelse woord spy (spion) en het woord ware, dat aangeeft dat het om software gaat.

Wat is een keylogger?

Een keylogger is een vorm van spyware die elke toetsaanslag op een computer, smartphone of tablet vastlegt. Met deze software verzamelen cybercriminelen vertrouwelijke gegevens, zoals wachtwoorden en financiële gegevens.

Je kunt een keylogger op je apparaat krijgen als je klikt op een link in bijvoorbeeld een mailtje, berichtje op WhatsApp of sms die zonder dat je het ziet van een cybercrimineel afkomstig is. Door te klikken op de link downloadt je de kwaadaardige software. Of de kwaadaardige software is 'verstopt' in een illegale download die je op je apparaat zet.

Ook hardware kan worden gebruikt voor keylogging. Dan wordt een apparaatje tussen het toetsenbord en de computer geplaatst. Keyloggers worden soms ook voor legale doeleinden gebruikt, bijvoorbeeld door de IT-afdeling van een bedrijf.