Wat zijn de gevaren en risico’s van AI?

AI-systemen hebben een zelflerend vermogen. Dit betekent dat ze zichzelf blijven ontwikkelen, zonder dat ze hiervoor speciaal geprogrammeerd zijn. Artificial intelligence biedt veel kansen en voordelen. Toch zien we dat AI ook gevaren en risico’s met zich meebrengt. 

Gebrek aan transparantie

AI-systemen kunnen niet uitleggen waarom ze bepaalde resultaten geven. Maar bij militaire, maatschappelijke of medische beslissingen is dit wel belangrijk om te weten. 

Data is niet objectief

AI-systemen worden getraind met data. Maar die data zijn niet objectief, want mensen zitten vol vooroordelen. Deze vooroordelen zitten ook in onze data en dus in de uitkomsten van AI. Voorbeeld: Als een politiesysteem bepaalt waar je moet surveilleren op basis van cijfers uit het verleden, gaan agenten alleen nog maar naar de mindere wijken. Daar arresteren ze vervolgens meer mensen. En dat komt weer in het systeem te staan. Als een systeem gevoed wordt met discriminerende data, produceert het systeem ook dit soort data.

Wie is er schuldig?

Een uitdaging van artificial intelligence is de aansprakelijkheid als er schade is door een apparaat of dienst die door AI wordt aangedreven. Als bijvoorbeeld een zelfrijdende auto een ongeluk krijgt, wie is er dan verantwoordelijk? Moet de schade door de eigenaar, de autofabrikant of de programmeur betaald worden?

Privacy en gegevensbescherming

AI kan gevolgen kunnen hebben voor je privacy en gegevensbescherming. Artificial intelligence kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij gezichtsherkenning of tijdens het traceren en psychologisch profileren van personen. Daarnaast maakt AI het mogelijk om de informatie die een persoon deelt te verwerken tot nieuwe gegevens, wat kan leiden tot problemen voor deze persoon.

Stel je voor dat je een AI-aangedreven gezondheidsapp gebruikt om je fitnessactiviteiten bij te houden. De app analyseert je trainingspatronen en slaappatroon om suggesties te doen voor een gezondere levensstijl. Dit is positief bedoeld, maar de verzamelde gegevens kunnen ook gebruikt worden zonder jouw medeweten. Verzekeringsmaatschappijen zouden bijvoorbeeld toegang kunnen proberen te krijgen tot deze gegevens om je premies te beïnvloeden op basis van je levensstijl. Dat zou financiële gevolgen kunnen hebben.

Bedreiging voor de democratie

AI  kan ook een bedreiging voor democratie zijn. Zo kan AI online ‘echokamers’ creëren op basis van het eerdere onlinegedrag van een persoon. Dit betekent dat je eigen ideeën bevestigd worden als je je alleen omringt door mensen die op dezelfde manier denken als jij. AI zorgt er dan dus voor dat je alleen informatie te zien krijgt waar je het mee eens bent, in plaats van informatie die ook andere meningen laat zien. Ook kan AI gebruikt worden om realistische nepvideo’s, audiofragmenten of beelden te maken, beter bekend als ‘deepfakes’. Dit kan het stemgedrag bij verkiezingen beïnvloeden, maar kan er ook voor zorgen dat we het nieuws niet meer geloven omdat we onze oren en ogen niet meer vertrouwen. 

Veel invloed van grote technologiebedrijven

Acht technologiebedrijven, waaronder Facebook, Microsoft, Google en Apple, hebben het geld, de data en de intellectuele capaciteiten om kunstmatige intelligentie kwalitatief enorm te laten groeien. Het gevaar is dus dat heel krachtige technologie in handen komt van een relatief kleine groep commerciële bedrijven.