Wat is AI en wat zijn de risico's?

Gevaren en risico's van AI zijn het gebrek aan transparantie, het feit dat data niet objectief is en privacygevoeligheid.

• Gebrek aan transparantie
  AI-systemen kunnen niet altijd uitleggen waarom ze bepaalde resultaten geven. En dat is juist belangrijk om de resultaten te kunnen interpreteren. Bijvoorbeeld bij maatschappelijke of medische beslissingen.
• Data is niet objectief
  AI-systemen worden getraind met data. Maar als de data die hiervoor wordt gebruikt niet klopt met de werkelijke situatie, dan kan dit leiden tot bevooroordeelde beslissingen. Stel dat je een AI-model traint om afbeeldingen van honden en katten te herkennen en de data wordt alleen getraind met populaire hondenrassen zoals Golden Retrievers en populaire kattenrassen als Perzische katten, dan kan het systeem deze katten beter herkennen dan andere bijvoorbeeld een Sphynx (naaktkat). Zo werkt het systeem minder goed.
• Wie is er verantwoordelijk?
  Wie is er aansprakelijk als er schade is veroorzaakt door een apparaat of dienst die door AI wordt aangedreven? Dat is een ingewikkelde vraag. Als bijvoorbeeld een zelfrijdende auto een ongeluk krijgt, wie is er dan verantwoordelijk? Moet de schade door de eigenaar, de autofabrikant of de programmeur betaald worden?
• Privacy en gegevensbescherming
  AI kan gevolgen hebben voor je privacy en gegevensbescherming. Artificial intelligence kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij gezichtsherkenning. Daarnaast kan AI de informatie die iemand deelt gebruiken voor nieuwe data. Dit kan leiden tot problemen.
  Stel je voor dat je een AI-aangedreven gezondheidsapp gebruikt om je fitnessactiviteiten bij te houden. De app analyseert je trainingspatronen en slaappatroon om suggesties te doen voor een gezondere levensstijl. Dit is positief. Maar de verzamelde gegevens kunnen ook gebruikt worden zonder jouw medeweten. Verzekeringsmaatschappijen kunnen bijvoorbeeld toegang proberen te krijgen tot deze gegevens en op basis van je levensstijl je premie verhogen.
• De grote invloed van technologiebedrijven
  Het gevaar bestaat dat AI in handen komt van een relatief kleine groep van acht commerciële bedrijven. Want bijvoorbeeld Facebook, Microsoft, Google en Apple hebben het geld, de data en de capaciteiten om kunstmatige intelligentie kwalitatief enorm te laten groeien. Het gevaar is dus dat heel krachtige technologie in handen komt van een relatief kleine groep commerciële bedrijven.

Soms vraag je je af of een afbeelding wel echt is. Maar hoe controleer je dat? Google heeft daarvoor de tool About this image gelanceerd. Hiermee kun je zien wanneer de afbeelding voor het eerst is gezien op Google, waar hij mogelijk voor het eerst is verschenen en waar de afbeelding verder nog te zien is (zoals op nieuwssites). Zo kun je beter inschatten of een afbeelding betrouwbaar is of dat hij door AI is gemaakt.

• Wanneer de afbeelding en vergelijkbare afbeeldingen voor het eerst zijn geïndexeerd door Google,
• Waar het mogelijk voor het eerst is verschenen,
• Waar het elders online is gezien (zoals op nieuws-, sociale of fact-checking-sites).

Deze tool is op dit moment alleen nog in de Verenigde Staten en in het Engels beschikbaar.

ChatGPT, Bard en Bingchat zijn chatbots op basis van generatieve AI. Zo'n chatbot kan binnen enkele seconden vragen beantwoorden en teksten schrijven over uiteenlopende onderwerpen.

ChatGPT is ontwikkeld door OpenAI. Bing Chat is ontwikkeld door Microsoft en Bard is de chatbot van Google.

De chatbots halen informatie uit heel veel verschillende online bronnen, denk aan websites, artikelen en boeken. Vervolgens legt het verbanden tussen die informatie en jouw vraag. Daarna formuleert de chatbot een antwoord waarvan het denkt dat deze het beste past.

Het tempo van chatbots is razendsnel. Nadat je je vraag hebt gesteld, formuleert de chatbot binnen enkele seconden een antwoord. De antwoorden worden aangepast aan de input van de gebruiker. Denk aan de taal en toon van het bericht, maar ook aan de woorden die je kiest. Daardoor kan het lijken alsof je te maken hebt met een echt persoon in plaats van met technologie.

Hoe gebruik je een chatbot?

Als je chatbots goed wil gebruiken, moet je vooral weten hoe je goede opdrachten kunt formuleren. Dit noem je prompts. En je moet iets over het onderwerp weten, want de uitkomst is niet 100 procent betrouwbaar. Je moet dus altijd controleren wat een AI-model voor je heeft gemaakt en dit eventueel aanpassen.

Stable Diffusion en DALL-E zijn sofware die AI-technologie gebruiken om afbeeldingen te generen. Gebruikers kunnen op basis van korte teksten beelden laten maken. Het werkt op basis van generatieve AI.

Stable Diffusion

Bij Stable Diffusion geef je prompts in een persoonlijk chatkanaal. Je kunt zo gratis afbeeldingen genereren. Tekstuele prompts kunnen worden aangevuld met afbeeldingen. Hiermee kun je als gebruiker nog beter sturen wat je als resultaat krijgt. De afbeelding die je als input geeft fungeert als een soort schets waaruit Stable Diffusion bepaalde aspecten afleest.

Wat is DALL-E?

Gebruikers kunnen afbeeldingen laten maken op basis van korte teksten. DALL-E is ontwikkeld door OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. De naam DALL-E is een samenvoeging van de beroemde surrealistische kunstenaar Salvador Dalí en het Pixar-personage WALL-E.

Risico’s

Met tools als Stable Diffusion en Dall-E liggen er ook gevaren op de loer. Als iedereen fotorealistische beelden kan maken, dan zitten daar ook mensen met verkeerde bedoelingen tussen. Zij kunnen nepbeelden maken om bijvoorbeeld fake news te verspreiden.

Op 8 maart 2023 werd bekend dat er zo’n 80 miljoen afbeeldingen uit de dataset van Stable Diffusion zijn verwijderd, omdat de stijl van kunstenaars in afbeeldingen werd nagebootst zonder dat zij hiervoor een vergoeding kregen. 

Boomy is software die AI-technologie gebruikt om muziek te genereren. Gebruikers kunnen zo muziek maken zonder uitgebreide muzikale kennis. Boomy werkt op basis van generatieve AI. Bij generatieve AI geef je een opdracht of stel je een vraag. Dat heet een prompt. Een AI-model interpreteert deze opdracht of vraag en maakt dan het antwoord, in dit geval de muziek, waar je om vroeg. Dit doet hij op basis van data waarmee het model is getraind. De uitkomst of het antwoord is dus gebaseerd op die data.

Muziek maken en delen
Boomy gebruikt AI om beats, melodieën en arrangementen te genereren op basis van gekozen voorkeuren en stijlen. Boomy zegt ervoor te zorgen dat de muziek niet wordt gemaakt op basis van muziek van artiesten waarop auteursrechten rusten.
Via Boomy kun je je muziek ook delen. Nadat je een nummer hebt gemaakt en aangepast met de bewerkingstools van Boomy, kun je het ter beoordeling indienen. Als het wordt goedgekeurd, wordt het gepubliceerd op de populairste muziekstreamingplatforms, waaronder Spotify. Zo kan de muziek inkomsten genereren, omdat je op streamingplatforms wordt betaald per keer dat het nummer is beluisterd.

Spotify verwijderde muziek van Boomy
In 2023 verwijderde Spotify zo’n zeven procent van de muziek die via Boomy was geüpload. De Boomy-nummers werden verwijderd, omdat Spotify dacht dat de streamingcijfers werden gemanipuleerd. Daarbij zou de software zich voordoen als menselijke luisteraars, om zo de royalty-vergoedingen op te krikken.